گزارش طرح ارزیابی ذخایر شاه میگوی سد ارس در سال96 چهار شنبه 22 آذر 1396 در حال حاضر تنها منبع صید و صادرات شاه میگو (خرچنگ باریک ایران) دریاچه مخزنی سد ارس می باشد. چنانچه بهره برداری بر اساس توسعه پایدار و بر مبنای میزان مجاز قابل برداشت صورت پذیرد، پس از 5 سال از معرفی شاه میگو در سیستم های آبی مناسب، می توان حداقل 50 کیلوگرم از هر هکتار شاه میگو برداشت نمود بنابر این از سد مخزنی ارس با مساحتی حدود 14500 هکتار و با احتساب حداقل برداشت 50 کیلوگرم از هر هکتار، ‌امکان برداشت در حال حاضر تنها منبع صید و صادرات شاه میگو (خرچنگ باریک ایران) دریاچه مخزنی سد ارس می باشد. چنانچه بهره برداری بر اساس توسعه پایدار و بر مبنای میزان مجاز قابل برداشت صورت پذیرد، پس از 5 سال از معرفی شاه میگو در سیستم های آبی مناسب، می توان حداقل 50 کیلوگرم از هر هکتار شاه میگو برداشت نمود بنابر این از سد مخزنی ارس با مساحتی حدود 14500 هکتار و با احتساب حداقل برداشت 50 کیلوگرم از هر هکتار، ‌امکان برداشت حدود 700 تن شاه میگو در سال وجود دارد. در مطالعات سال 1396 دریاچه سد ارس از مجموع 1984 عدد شاه میگوی بررسی شده، میانگین وزن 37/1 ± 23/32 گرم و میانگین طول 85/1 ± 05/104 میلی¬متر بدست آمد.در این بررسی شاه میگوهای بالای 50 گرم 36/8 و بالاتر از 30 گرم 43/57 درصد و شاه میگوهای با طول بالای 120 میلی¬متر 63/4 درصد و بالاتر از 100 میلی¬متر 8/67 درصد بدست آمد(استاندارد صید شاه میگو اعلام شده از سوی شیلات آذربایجان غربی، وزن=50 گرم و طول=120 میلی¬متر می باشد) نتایج بررسی¬های حاضر نشان داد میانگین درصد نر 4/51 و میانگین درصد ماده 6/48 بوده و نسبت جنسی تقریباً 1/ 1 : 1 است(1070 : 914 ). در سال 1989 شاه میگوی آب شیرین در سواحل شمالی دریای خزر توسط رومیانتسو مورد مطالعه قرار گرفت و بر این اساس چهار گروه طولی برای شاه میگوی آب شیرین معرفی گردید: گروه کوچک (حداکثر تا 100 میلی متر)، گروه متوسط (حداکثر تا 120 میلی متر)، گروه بزرگ (حداکثر تا 140 میلی متر) و گروه فوق العاده (بیش از 140 میلیمتر). بر اساس نتایج بررسی¬های¬ انجام شده بر روی شاه میگوی سد ارس در سال 1389، درصد گروه های رومیانتسو به ترتیب 07/47، 94/33، 57/15 و 42/3 بدست آمد. در بررسی مجدد در سال 1392 نیز درصد گروه های رومیانتسو به ترتیب 57/28، 76/57، 75/12 و 93/0 بود. در مطالعات جاری درصد گروه های رومیانتسو به ترتیب 04/28، 4/67، 56/4 و صفر بدست آمد. مقایسه مقادیر حاضر نسبت به بررسی سال های گذشته کاهش درصد گروه های طولی فوق العاده، بزرگ را نشان می دهد. میزان صید در واحد تلاش(CPUE) نمایه ای از فراوانی و سطح بهره برداری از یک ذخیره آبزی است که مقدار زیاد آن نشانگر فراوانی منابع و مقدار کم آن دلیل نبودن ذخایر کافی است. میزان صید در واحد تلاش (CPUE) برای مدیریت شیلاتی بسیار مهم بوده و کمیت ذخایر را تعیین می کند .این نمایه نشانگر تراکم و سطح بهره برداری از ذخایر یک آبزی است. محققان ذخایری را قابل برداشت می¬دانند که میزان صید در واحد تلاش(CPUE) 5 عدد یا بیشتر باشد. میزان صید در واحد تلاش(CPUE) دریاچه سد ارس در بررسی¬های حاضر 45/2 ± 6/8 بود که جزو مناطق با ذخایر خوب محسوب می¬شود. افزایش روز افزون آلودگی ناشی از بقایای سموم و کودها، صید بی رویه و خارج از فصل شاه میگو، عدم دقت در بازگرداندن شاه میگوهای زیرساز(جوان) و نیز مولدین حامل تخم به دریاچه، عدم آگاهی از مشخصه¬های جمعیت(میزان ذخایر، نرخ بقا و اندازه) صید مقادیر متنابهی شاه میگوی توسط ماهیگیران(صید ضمنی) تغذیه ماهیان کفزی سد ارس(کپور، کاراس، سیم و کلمه) از شاه میگوهای جوان، خشک شدن مناطقی از زیستگاه¬¬های شاه میگو در اثر خشکسالی¬های اخیر، پره زنی مداوم در دریاچه سد ارس بویژه در ماه¬های فروردین و اردیبهشت یعنی زمانی که شاه میگوهای ماده حامل تخم در زیر شکم هستند از عمده دلایلی است که بر ذخایر شاه میگوی دریاچه سد ارس اثر منفی گذاشته به¬طوریکه ذخایر این آبزی با ارزش رو به کاهش نهاده ¬است. بهترین و متداول¬ترین روش برای پیشگیری از برداشت بیش از حد شاه میگو، افزایش حداقل اندازه شاه میگو و محدود کردن فصل صید است. برداشت بی¬رویه از شاه میگوهای کوچک و عدم رعایت فصل صید، سبب کاهش میانگین اندازه برداشت حتی به زیر اندازه بلوغ شده در نتیجه ذخایر آن به خطر افتاده¬است. لازم به یادآوری است که در سال¬های اخیر شرایط برای زیست شاه میگو دریاچه سد ارس نامطلوب بوده بطوریکه میانگین اندازه جمعیت به شدت کاهش یافته و به پایین¬تر از تراز صادراتی شیلات استان آذربایجان غربی رسیده است.

تعداد بازديد:739